İmalat asırlık bir endüstridir. Bununla birlikte, talep üzerine üretim (veya talep üzerine üretim modeli) oldukça yeni bir olgudur. Bu kısa sürede bile talep üzerine üretim, endüstrilerde hızla benimsenen bir model haline geliyor ve birçok açıdan geleneksel üretim süreçlerinin yerini alıyor.
Talep üzerine üretimin artan popülaritesi nedeniyle, imalat endüstrisindeki profesyoneller genellikle bu sürecin uygulanabilirliğini sorgulamaktadır. Pek çok insan talep üzerine üretim modelinin beraberinde getirdiği avantajlar ve dezavantajlar hakkında da net bir anlayışa sahip olmak ister.
Bu makale, talep üzerine üretimin tüm inceliklerini keşfedecek ve sürecin nasıl çalıştığını açıklayacaktır. Burada verilen bilgilerle, isteğe bağlı üretim modeli ile geleneksel üretim süreci arasındaki elle karşılaştırmayı da öğreneceksiniz.
İsteğe Bağlı Üretim nedir?
Talep üzerine üretim modelinde, ürünler ihtiyaç duyulduğunda ve genellikle küçük miktarlarda sipariş edildiğinde üretilir. Bulut üretimi, özel üretim veya talep üzerine üretim modeli gibi farklı isimlerle bilinir. İmalat sanayinin tüketici talebini önceden tahmin ederek ürünleri yarattığı geleneksel imalat modelinden çok farklıdır.
Talep Üzerine İmalat Hizmetlerinin Ortaya Çıkışına Ne Sebep Oldu?
Geleneksel üretimin talep üzerine üretime dönüşmesine yol açan birçok faktör vardır. Bu faktörler şunları içerir:
Modern Üretim Ekipmanları
İlk günlerde üretim, özel üretim veya düşük hacimli üretim partileri için bir kapsamın olmadığı montaj hattı üretim süreci gibi yöntemlerle yapılıyordu. Bununla birlikte, CNC işleme ve 3D baskı gibi modern üretim ekipmanları, neyin mümkün olduğu fikrini tamamen değiştirdi. Yalnızca küçük hacimli üretim çalışmaları oluşturamazlar, aynı zamanda herhangi bir özel üretim gereksinimini de içerebilirler.
Lojistik
E-ticaretin ortaya çıkışı, dünya çapında ve ulusal sınırlar içinde lojistik ağını tamamen yeniden şekillendirdi. Neyin taşınabileceği konusunda herhangi bir sınırlama yoktur ve nakliye hızları kat kat artmıştır. Bu nedenle, müşteriler ihtiyaç duyduklarında siparişlerini sıkı bir zaman çizelgesine göre alabilirler ve toplu üretim ihtiyacını ortadan kaldırırlar.
Dijital Üretim
Üreticiler, dijital üretim süreçlerini kullanarak darboğazları ve potansiyel sorunları tespit edip ortadan kaldırabilir. Ayrıca ürün kalitesini iyileştirebilir ve kullanıcıların ihtiyaç duyduğu değişiklikleri dahil edebilirler. Bu nedenle, isteğe bağlı bir üretim süreci yürütmek, aynı zamanda üretim hızını ve müşteri deneyimini artırmakla sonuçlanır.
Endüstri 4.0
Endüstri 4.0’ın ortaya çıkışı, talep üzerine üretim kavramını da zorladı. Bulut tabanlı teknoloji gibi seçeneklerle şirketler, geleneksel olarak şirket içi ekiplerin artık sanal olarak işbirliği yapabileceği ve değişiklik oluşturmayı ve uygulamayı kolaylaştıran yeni bir modele geçiyor.
İsteğe Bağlı Üretim Nasıl Çalışır?
İsteğe bağlı üretimde, ürünler sipariş verildikten sonra üretim sürecine girer. Müşteriler firmaya sipariş verdikten sonra firmalar siparişlerini üreticiye iletirler. Genellikle ürünlerin ödemesi peşin olarak yapılır. Üretim sürecindeki miktarlar bile müşterilerin ihtiyaç duyduğu miktarlarla eşleşir.
Küçük işletmeler için ideal bir tasarım gibi görünse de Amazon gibi büyük şirketler bile bu üretim iş modelini benimsemiştir.
Geleneksel Üretim ve İsteğe Bağlı Üretim
İmalat endüstrisi, geleneksel imalat ile talep üzerine imalat arasında hangisinin daha iyi yöntem olduğu konusunda sık sık tartışır. İşte bu iki yöntemin artıları ve eksileriyle birlikte yan yana bir karşılaştırması:
Geleneksel İmalat
Geleneksel imalatta, üreticiye yüksek hacimli siparişler verilir. Üretim tamamlandıktan sonra parçalar depolanmak üzere envantere girer. Bu yöntemin arkasındaki temel amaç, birim başına maliyeti minimuma indirmektir.
Bu, üretim sürecinde yer alan sabit maliyetlerin çok büyük bir ürün hacmine yayılması nedeniyle oluşur. Aynı zamanda, sürece envanter ve depo stoklama maliyetleri eklenir.
Geleneksel Üretimin Avantajları
İşte geleneksel üretim sürecinin faydaları:
- Düşük birim maliyet: Üreticiler, büyük bir üretim hacminin ölçek ekonomilerinden yararlanarak, ürünlerin birim başına maliyetini azaltabilirler.
- Tekdüze yaklaşım: Genel olarak, büyük miktarlarda üretim hacmi, ürünler için tamamen aynı yöntemler ve süreçler uygulandığından daha yüksek bir tekdüzelik sağlar.
Geleneksel Üretimin Dezavantajları
En popüler imalat süreci olmasına rağmen, geleneksel imalatın bazı dezavantajları vardır, örneğin:
- Yüksek teslim süreleri: Geleneksel imalatta teslim süreleri önemli ölçüde yüksektir ve genellikle haftalar ile aylar arasında değişir. Bunun nedeni, geleneksel üretimin, alıcının şirketleri tedarik etmesini, teklif almasını, teklifleri gözden geçirmesini ve sipariş vermesini gerektirmesidir. Üreticilerin alıcıların gereksinimlerini gözden geçirmesi gerektiğinden kaynak bulma ve fiyat teklifi verme süreci haftalar alabilir.
- Depo İstifleme: Geleneksel üretim, fiziksel envanter seviyelerinin depolanması için altyapı gerektirir. Bu da alan ve kaynak ihtiyacını doğurur. Ürün envanteri yönetimi, gerekli envanter yazılımını çalıştırma konusunda yetenekli, kendi içinde özel bir ekip gerektirir.
- Yüksek başlangıç maliyeti: Geleneksel üretimde şirketler çok yüksek bir üretim hacmi sipariş ediyor. Bu nedenle, sipariş karşılama için büyük bir ilk yatırım gerektirirler.
- Eski Birimler: Üreticiler büyük miktarlarda mal üretirken, stokun tamamının tüketileceğinin garantisi yoktur. Tüketici talebinin zayıflaması veya ürünün eskimesi riski her zaman vardır. Bu önemli kayıplara yol açabilir.
İsteğe Bağlı Üretim
Tüketici talebini karşılamak için isteğe bağlı üretim yapıldığından, geleneksel üretim yöntemlerinin tüm dezavantajlarını ortadan kaldırır. Ek olarak, bu yönteme özgü birçok avantajı da beraberinde getirir.
İsteğe Bağlı Üretimin Avantajları
Talep üzerine üretim sürecinin faydaları şunlardır:
- Özelleştirme: Tüketici siparişini verdikten sonra üretim gerçekleştiğinden, yüksek derecede özelleştirme mümkündür. Bu, onu özel bir üretim yöntemi haline getirir.
- Zaman Verimliliği: İsteğe bağlı üretim, daha iyi bir genel geri dönüş süresine sahiptir. Bunun nedeni, fiyat tekliflerinde, teslim sürelerinde ve tek bir üretim noktasında azaltılmış süre.
- Azaltılmış Maliyetler: Talep üzerine üretim, envanter ve depolama ile ilgili maliyetleri ortadan kaldırır. Ürünler üretildikten sonra doğrudan müşterilere teslim edilir.
- Kalite Kontrol: Üretim küçük partiler halinde gerçekleştiğinden, bireysel ürün kalite standartları üzerinde daha fazla kontrol vardır. Üreticiler kestirmeden gidemezler ve ürünler, genellikle büyük üretim süreçlerinde olduğu gibi kusurlu hale gelmez.
- Nakit Akışı: Talep üzerine üretim modelinde, tedarik zinciri tasarımı nedeniyle tutarlı bir nakit akışı vardır. Bunun nedeni, siparişlerin ödemelerinin peşin yapılmasıdır. Nakit akışı, sonraki siparişlerin verilmesine ve şirketin diğer giderlerinin yönetilmesine yardımcı olur. Geleneksel üretim yöntemleri, tutarlı nakit akışının olmaması nedeniyle büyük bir ilk yatırım gerektirir.
- Pazar Testi: Pazar testi, talep üzerine üreticilerin yararlandığı en önemli avantajlardan biridir. Tüketicilerden geri bildirim alabilir ve değişiklikleri bir sonraki üretim partisine dahil edebilirler. Bu, talep üzerine üretimi tüketici merkezli işletmeler için istenen model haline getirir.
- Minimum Sipariş Gereksinimi Yok: İsteğe bağlı üretim hizmetleri, büyük miktarda üretim gerektirmeyen niş ürünlere olan talebi karşılamayı mümkün kılar. Bu nedenle, ekipmanla birlikte tüm iş modeli, geldikleri gibi az sayıda siparişi yerine getirmek üzerine inşa edildiğinden, bu süreç için gereken minimum sipariş miktarları yoktur.
- Fazla Üretim Yok: İsteğe bağlı üretim ile üretilen tüm birimler tüketiciler tarafından kullanılmaktadır. Gerçek tüketici talebinden oldukça düşük olabilen tahmini uzun vadeli satışları karşılamak zorunda olduklarından, geleneksel üreticilerde genellikle olduğu gibi, fazla üretim şansı yoktur. Fazla üretimin ortadan kaldırılması, yalnızca üreticiler için kayıpları azaltmakla kalmaz, aynı zamanda üretimin çevresel etkisinin azaltılmasına da yardımcı olur.
- Kolaylaştırılmış Operasyonlar: İsteğe bağlı üretim ile markalar, üretim süreçlerini üçüncü taraflara yaptırabilir. Bu, kaynaklarını en iyi yaptıkları şeye, yani operasyonlara, pazarlamaya ve satışa odaklanmaları için serbest bırakmalarına yardımcı olur.
- Kaynak bulma: Geleneksel üretim, alıcıların ürün için ihtiyaç duydukları malzemeleri tedarik etmelerini gerektirir. Bununla birlikte, talep üzerine üreticilerin, ihtiyaç duyulan her türlü malzemeyi ve aracı sağlayabilecek çok sayıda ortağı vardır.
- DFM Geri Bildirimi: Üretilebilirlik için Tasarım (DFM) geri bildirimi, şirketlerin CAD modellerinde bulunan kusurları bilmelerini sağlar. Örneğin, metal bir ürünün minimum et kalınlığına sahip olması gerekir, aksi takdirde çökebilir.
İsteğe Bağlı İmalatın Dezavantajları
İsteğe bağlı üretimin pek çok faydası olmakla birlikte, bazı dezavantajları da vardır. Üreticiler için sürecin eksilerinden bazıları şunlardır:
- Tedarik Zinciri Bağımlılığı: Geleneksel üreticiler, tedarik zincirinde herhangi bir sorun olması durumunda ürünlerin kesintiye uğramaması için stoklarında büyük miktarlarda ürün bulundururlar. Bununla birlikte, talep üzerine üretim, müşterilere vaat edilen siparişleri yerine getirmek için büyük ölçüde tedarik zincirine bağımlıdır. Tedarik zincirinde herhangi bir aksama olması durumunda üreticiler yükümlülüklerini yerine getirememekte ve güvenilmez görünmektedirler.
- Yüksek Üretim Hacmi: İsteğe bağlı üretim, yeni ürün tanıtımı gibi durumlarda ihtiyaç duyulan düşük üretim hacmi için en iyi seçeneği sunarken, tüketici talebi arttığında sürekli üretim için o kadar iyi performans göstermez. Geleneksel üretim, üretim maliyetlerinden tasarruf etmek ve daha iyi fizibilite için bu açıdan daha iyi bir seçenek olarak ortaya çıkıyor.
- Kaliteyi Sağlama: Bazı üretim süreçlerini kendileri yöneten ve katı kalite standartlarını sağlayan belirli talep üzerine üretim hizmeti sağlayıcıları vardır. Bununla birlikte, yalnızca ayrıntıları kesinleştiren ve üretim aşamasını diğer küçük ölçekli üçüncü taraf üretim ortaklarına devreden bazı hizmet sağlayıcılar da vardır. Bu, ürün kalitesinde ciddi kusurlara yol açabilir.
- Mevcut Hizmetler: Bazı isteğe bağlı üreticiler geniş bir hizmet yelpazesi sunarken, diğerleri için hizmet kullanılabilirliği çok sınırlıdır. Ürününüz karmaşık bir tasarıma sahipse, belirli bir hizmet sağlayıcının alanı dışında kalma olasılığı vardır. Bu nedenle, ihtiyaç duyduğunuz hizmetleri kapsamlı bir şekilde araştırmanız ve üretim ortaklarıyla tam olarak aynı hizmetleri sağlayıp sağlayamayacaklarını çapraz kontrol etmeniz önemlidir.
- Fikri Mülkiyet Hırsızlığı: İsteğe bağlı üretim, tasarım modellerinizi, planlarınızı ve CAD modellerinizi hizmet sağlayıcıya teslim etmeyi içerir. Bu nedenle, kötü niyetli bir sağlayıcı veya çalışanlarla çalışırken fikri mülkiyet hırsızlığı riski vardır. Tabii ki, üst düzey profesyonel tanınmış imalat şirketleri projeyi ele aldığında bunlar olmuyor.
İsteğe Bağlı Üretimde Kullanılan Teknolojiler Nelerdir?
Talep üzerine üretim sistemi için kullanabileceğiniz çok çeşitli teknolojiler vardır. Bu teknolojilerden bazıları şunlardır:
3D Baskı
3D baskı, prototip oluşturma aşamasında olduğu gibi küçük üretim çalışmaları için en popüler üretim teknolojilerinden biri haline geldi. İşlem, doğruluktan belirli bir ölçüde ödün verirken çok ucuz bir fiyat sunar. Unutulmaması gereken önemli bir nokta, 3D baskılı ürünlerin yalnızca plastik oluşturan malzemeler olabileceğidir.
Stereolitografi (SLA)
Stereolitografi (SLA), 3D baskı işleminin bir alt türüdür. Reçine baskı, optik fabrikasyon ve tekne fotopolimerizasyonu gibi diğer birçok adla bilinir. Bir fotopolimer reçineye odaklanmış yüksek güçlü bir lazer ışını kullanır. Işının hareketi CAD dosyaları tarafından tanımlanır. Sıvı reçine katman katman sertleşir ve nihai parça haline gelir.
Erimiş Biriktirme Modellemesi (FDM)
Fused Deposition Modeling (FDM), Fused Filament Fabrication (FFF) olarak da bilinir. Bu yöntem, 3D baskının kendisinin bir alt türüdür. Bir makaradan baskı kafasına beslenen bir tel filaman kullanır, burada daha sonra eritilir ve kafa bilgisayar hareketiyle hareket ettikçe istenen parçaya şekillendirilir.
Seçici Lazer Sinterleme (SLS)
SLS, bir lazerin naylon veya poliamid bazlı bir tozu istenen şekle katılaştırmak için sinterlediği bir tür eklemeli üretim yöntemidir. Lazer hareketi, 3D baskı makinesine benzer bir bilgisayar tarafından kontrol edilir. Bu teknoloji özellikle düşük hacimlerde üretim ve hızlı prototipleme için kullanılır.
Doğrudan Metal Lazer Sinterleme (DMLS)
DLMS, SLS’ye çok benzer, tek fark, DLMS’nin parçayı oluşturmak için bir metal tozu kullanmasıdır. Bu işlem genellikle naylon veya poliamid gibi polimerlerden yapılamayan sağlam, yüksek performanslı bileşenler oluşturmak için uygulanır.
CNC İşleme
CNC işleme oldukça uzun bir süredir ortalıkta. İsteğe bağlı imalatın ilerlemesi, CNC işlemenin avantajlarından çok iyi yararlandı. Neredeyse tüm malzemeler için iyi çalışır ve benzersiz bir hassasiyet sağlar. Her biri kendi amacına ve tasarım özelliklerine sahip birçok farklı tipte CNC makinesi vardır.
Enjeksiyon kalıplama
Enjeksiyon kalıplama, hem küçük ölçekli hem de büyük ölçekli üretim için kullanılan bir başka popüler üretim tekniğidir. Bu işlem, istenen parça şeklini oluşturmak için bir kalıba plastik bazlı bir reçine enjekte eder. Hassasiyeti düşük olmakla birlikte ucuz bir üretim yöntemidir.
Sac metal Şekillendirme
Sac metal şekillendirme, düz bir metal sacın gerekli parçaya dönüştürülmesini içerir. Parça şekli, metal sacların farklı işlemlerden geçirilerek deforme edilmesiyle elde edilir. Basit bir işlem gibi görünse de oldukça pahalı bir işlemdir. Bununla birlikte, bazı yeni Artımlı Sac Şekillendirme Teknolojileri, yüksek kaliteyi korurken maliyetin düşürülmesine yardımcı olabilir.
İsteğe Bağlı Üretim Hizmetlerinin Kullanım Durumları Nelerdir?
Tedarik zincirlerinde talep üzerine üretim modelini benimseyen daha fazla endüstri var. Halihazırda bu üretim sistemini kullanan şirketlerin kullanım durumlarından bazıları şunlardır:
Otomobil İmalatı
Otomobil endüstrisinde parça maliyeti oldukça yüksektir. Bu nedenle, üreticiler artık parçalar için envanter seviyelerinin korunmasında kilitlenen maliyetleri serbest bırakmak için bileşenleri için talep üzerine üretim sistemine geçiyorlar.
Tekstil Endüstrileri
Tekstil endüstrileri, hammaddelerin ve bitmiş ürünlerin modası arada bir geçtiği için şaşırtıcı miktarda atık üretiyor. Bu nedenle, talep üzerine üretim, moda endüstrisi için tercih edilen bir model haline geliyor.
E-Ticaret
E-ticaret, trendleri talep üzerine üretime doğru iten ana sektörlerden biri olmuştur. Büyük markalar, mümkün olan her kalemden oluşan bir depo bulundurmadan tüketici talebini karşılamalarına izin verdiği için bu modeli benimsiyor.
Robotik
Robotik sektörü hala erken bir aşamada ve tamamen inovasyon tarafından yönlendiriliyor. Bu nedenle, sürekli iyileştirmeler ve daha iyi teknolojiler olduğu için üreticiler büyük miktarlarda parça üretemezler. İsteğe bağlı üretim, bu inovasyona dayalı sektörlerin ihtiyaçlarını karşılamanın en iyi yolunu sunar.
Sağlık hizmeti
Sağlık sektöründeki ürünler genellikle siparişlerin hızlı bir şekilde yerine getirilmesini gerektirir ve geleneksel üretim düzeninin yeterli olmayacağı birkaç durum vardır. Bu durumlarda, talep üzerine üretim, gerekli ürün envanterini tam zamanında doldurmak için devreye girer.
Havacılık Endüstrisi
Havacılık ve uzay endüstrisi için bileşenler genellikle çok niştir ve sınırlı sayıda üretim ürünü gerektirir. Talep üzerine üretim bu konuda en iyi çözümü vermektedir.
Ayrıca şu makaleyi de inceleyebilirsiniz. Modern talaşlı imalat yöntemleri nelerdir?